Zawód spawacza to zawód podwyższonego ryzyka. Oznacza to, że jego wykonywanie wymaga użycia odpowiedniego sprzętu oraz zabezpieczenia, które zapewni pracownikom bezpieczną pracę bez zagrożenia dla zdrowia i życia.
Większość wymagań dotyczących ubioru spawacza opisanych jest w Międzynarodowej Normie EN ISO 11611: 2015-11. Pozostałe środki ochrony indywidualnej powinny zgodnie z art. 2376 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy, zostać zapewnione pracownikom przez pracodawcę, bazując na charakterze ich pracy i możliwym ryzyku. Jakie elementy składają się na ubiór spawacza?
Okrycie wierzchnie
Podstawowym elementem ubioru spawacza jest okrycie wierzchnie, które zabezpiecza niemalże całą powierzchnię ciała pracownika. Powinno być wykonane z trudnopalnych materiałów, które skutecznie chronią przed iskrami, kroplami stopionego metalu, płomieniami, dymem spawalniczym oraz promieniowaniem UV. Najczęściej noszonym przez spawaczy okryciem wierzchnim są kombinezony z tkanin o cechach dielektrycznych oraz impregnowanych przeciwpalnie. Zamiast kombinezonów mogą być stosowane oddzielnie spodnie, getry, kurtki i bluzy. Dodatkowym zabezpieczeniem są również skórzane fartuchy. Istotny jest nie tylko materiał, z którego uszyte są ubrania dla spawaczy, lecz także ich konstrukcja. Nie powinny mieć one kieszeni, mankietów, zakładek czy otworów, które mogłyby zatrzymywać na odzieży stopiony metal. Niezwykle ważne w ubiorze spawacza są również buty. Najlepiej sprawdzą się wyposażone w podnoski trzewiki lub półsaperki ze skóry, odporne na działanie czynników gorących, przepalanie, iskry, odpryski metali i nieprzewodzące prądu. Nie można także zapomnieć o ochronie dłoni, które w trakcie spawania pozostają w bliskim kontakcie z gorącymi metalami. Niezbędne jest więc używanie rękawic ochronnych wykonanych ze skór chromowych (świńskich lub bydlęcych) szytych niepalnymi nićmi i wypełnionych podszewką impregnowaną niepalnie. Uzupełnieniem stroju spawacza mogą być dodatkowo nagolenniki i napulśniki.
Ochrona głowy, twarzy i szyi
Środki ochrony oczu, twarzy, głowy i szyi powinny być dobierane w zależności od procesu spawania tak, aby zapewniały należytą ochronę tym szczególnie wrażliwym częściom ciała. Podczas długiego i intensywnego spawania wykorzystywane są przyłbice spawalnicze z przyciemnianą szybą i odpowiednimi filtrami, które zabezpieczają całą powierzchnię twarzy oraz oczy przed szkodliwym promieniowaniem UV oraz gazami. Dodatkową ochronę dla całej głowy oraz szyi, która jest wymagana podczas spawania w trudno dostępnych miejscach wymagających zmiennych pozycji głowy i całego ciała, zapewnią kaptury spawalnicze. Kolejnym środkiem ochrony oczu są okulary ochronne jednoczęściowe lub gogle do spawania. Podczas spawania łukiem elektrycznym, cięciu tlenem lub strumieniem plazmy należy posiadać wizjerki z dodatkową warstwą materiału niezaparowującego. Ważnym elementem ubioru spawacza są również tarcze spawalnicze, które chronią całą twarz, szyję i oczy spawacza, lecz ograniczają nieco swobodę ruchu, gdyż podczas pracy trzymane są w dłoni.
Najistotniejsze jest, aby wszystkie elementy ubioru i wyposażenia spawacza były ściśle dopasowane do charakteru pracy oraz spełniały przepisy BHP, gdyż tylko wtedy zapewnią pracownikom bezpieczeństwo podczas wykonywania obowiązków zawodowych oraz ochronią przed wypadkami przy pracy.